Rh Uyuşmazlığı Açısından Takip Şeklinin Belirlenmesi
Kan gubu ne olursa olsun tüm gebelere ilk antenatal vizitte antikor tarama uygulanmalıdır. Antikor taraması pozitif olanlara antikor tanımlama ve titrasyon testi istenmelidir. Bu yaklaşımla sadece Rh değil diğer sub grup uyuşmazlıkları da tanınabilir. Daha sonra Rh nedeni ile antikor pozitifliği saptanan hastaların titrasyonları çok yüksek de olsa karınlarında taşıdıkları bebeğin Rh negatif mi yoksa Rh pozitif mi olduğunu belirlemek gerekir. Fetuslarının Rh negatif olduğu belirlenen gebeler rutin antenatal takibe alınırken, Rh pozitif fetusu saptanan gebeler ve fetusları immünize Rh açısından yakın takibe alınmalıdırlar. Bu yaklaşımı kolaylaştıran bazı yeni teknolojik gelişimler olmuştur. Yeni tekniklerle anne kanından elde edilecek serbest fetus DNA ları kullanılarak fetusun Rh grup tipi belirlenebilir hale gelmiştir.
Proflaksi uygulanmayan gelişmekte olan ülkelerde Rh uygunsuzluğu nedeniyle anne karnında fetus kaybı oranları %14 kadardır. Ayrıca yaşayanların %50 kadarında yenidoğan ölümü veya serebral hasar gelişme olasılığı vardır.
Takip edilecek fetusları ayırmada paternal zigozitenin belirlenmesi ilk aşama olmalıdır. Baba eğer homozigot ise fetusları Rh pozitif olacaktır. Bu babanın tüm fetusları takip gerektirir. Ama baba eğer heterozigot ise çocuklarının yarısı Rh pozitif olacak yarısı ise Rh negatif olacaktır.
Geçmişte paternal zigozite serolojik testlerden tahmin edilirken gününüzde bu amaçla kantitatif PCR kullanılmaktadır. Serolojik testler ise heterozigoziteyi %50 güvenilirlikle belirleyebilir. Rh haricinde diğer subgruplar açısından paternal zigoziteyi belirleme gereksinimi yoktur. Çünkü bu gruplar açısından bakıldığında dominant olmayan alel de eksprese olmaktadır. Yani serolojik testlerde hem dominant hem de resesif antijen eksprese olmuş ise baba heterozigottur.
Geçmişte heterozigot babaların fetuslarına amniyosentez uygulanmakta idi. Bunun sensitivitiesi %98.7 ve spesifisitesi % 100 dür. Günümüzde ise bu amaçla anne kanındaki serbest fetus DNA ları kullanılabilir. Serbest fetus DNA sı değerlendirildiğinde sonuç Rh pozitif ise fetus Rh pozitifdir ve bu gebeliği artık yakın takip etmek gerekir.
Serbest fetus DNA sı değerlendirildiğinde sonuç Rh negatif gelirse bu durumda Rh negatif saptanan bu genlerin seks belirlemesi yapılır. Bu amaçla SRY, DBY ve TTTY2 gen lokusları bakılarak Y geni araştırılır. Eğer fetus erkek ise fetus Rh negatif bir erkek fetusdur. Bu durumda Rh takibine gerek yoktur ve rutin gebelik takibi yapılır.
Eğer erkek olduğu gösterilemezse bu durunda en az 92 tek nükleotid polimorfizmi (TNP) bakılarak anne ve kız fetusa ait oluşları belirlenir. Anne ve fetus arasında 6 dan fazla TNP saptanırsa Rh negatif kız fetus olduğu belirlenir. Bu fetuslar da Rh açısından takip edilmez ve rutin antenatal takiplere yönlendirilir. Eğer 6 ve daha az TNP saptanması durumunda testten fikir elde edilemez ve 4-6 hafta sonra test tekrar edilir.
